TEKSTİL İŞLETMELERİNDE SU KALİTESİ VE HAZIRLANMASI
Tekstil Su Kalitesinin Önemi
Günümüzde arıtılacak ham suyun karakterine ve elde edilecek suyun saflığına göre reçine veya ters osmoz sistemleri kullanılabileceği gibi ikisinin birbirini tamamlayıcı sistemler olarak kullanımı da mümkündür. Su tekstil terbiyesinin temel maddesidir (ön terbiye, boyama, baskı ve bitim işlemleri ile yıkamalar). Tekstil işletmelerinde su çözücü özelliğinin yanında ısıtma ve buharlamada da kullanılır. İşletmelerde kullanılan suyun kalitesi, üretilen mamullerin kalitesi üzerinde belirleyici bir rol oynamaktadır. Su kalitesinden kasıt suyun içerdiği safsızlıklardır. Su doğadan tamamen saf bir halde elde edilemez. İçerisinde çözünmüş gaz ya da katı maddeler ile askıda kalmış maddeler içerir. Suyun içerdiği yabancı madde miktarı elde edildiği yere göre değişir.
Tekstilde Su Kalitesinin Önemi
Terbiyede su kullanımında suyun da bir kimyasal madde olduğu, içinde bulunan iyonların terbiye prosesini ve kumaş tutumunu etkilediği hep akılda tutulmalıdır. Terbiye işletmesine gelen suyun kalitesi çok sık değişebilir. Standart ürün kalitesi tutturulmak isteniyorsa standart su kalitesinin de tutturulması gerekir. Dolayısıyla en modern, tam otomasyonlu, terbiye makineleriyle çalışılsa bile su kalitesinin değişken olması değişken kumaş renkleri ve kaliteleri oluşmasına neden olabilir. Ürün kalitesini bu derece etkileyen suyu hazırlayan cihazlar da aslında boya mutfağı ve makineleri kadar önemlidir. Ancak birçok işletmede su arıtma cihazlarına gereken önem verilmemektedir. Neticede oluşan hatalı boyamalardan dolayı tekrar tekrar yapılan yıkama ve boyama işlemleri, düzeltmeler için fazladan kullanılan boyarmadde ve kimyasal maddeler ile zaman ve işgücü kayıpları ortaya çıkmaktadır. Su kalitesine özen gösterildiğinde bu problemlerle daha az karşılaşılacaktır.
Terbiyede Proses Suyundan Beklenen Özellikler
Fabrikalarda kullanılan sularda bulunması istenen özellikler, suyun kullanılacağı yere ve işleme göre birbirinden farklılık gösterir. Tekstil fabrikalarında kullanılan su iki grup altında toplanmaktadır.
1. Kazan suları
Enerji kaynağı olarak ve ısıtmada kullanılacak su buharının eldesi için gerekli olan sudur. Kazan işletmesinde, özellikle yüksek basınçlarda, suyun sadece sertliğini değil, içerisinde bulunan bütün maddeleri göz önünde bulundurmak gerekir. Kazan besleme suyu; kazan taşı oluşturmamalı, korozyona neden olmamalı ve temiz buhar eldesine olanak vermelidir.
2. İşletme suları
Tekstil terbiyesinde kullanılacak olan sudan başlıca beklentiler:
– Renk renksiz olmalıdır
– pH nötr veya 7,5 civarı
– Sertlik 0 civarında
– Metal iyonları özellikle demir ve mangan bulunmamalı
– İndirgen ve oksidan madde bulunmamalı
İşletme sularında bulunabilecek safsızlıklar terbiye işleminin cinsine göre çeşitli olumsuzluklara neden olurlar.